دعای حضرت موسی هنگام انتصاب به رسالت 

۳۶۵ روز در صحبت قرآن نوشته استاد حسین محی‌الدین الهی قمشه‌ای، کتاب چهارم از مجموعه کتاب‌های جوانان و فرهنگ جهانی است. این مجموعه با هدف شناساندن فرهنگ و ادبیات به جوانان اولین بار سال ۱۳۹۰ به همت نشر سخن تدوین منتشر شده است.

کتاب «۳۶۵ روز در صحبت قرآن» ۳۶۵ قطعه کوتاه و بلند از قرآن برای آشنایی جوانان با تعلیمات فراگیر قرآن انتخاب شده و کوشش شده است که این گنجینه تصویری از ابعاد گوناگون کلام آسمانی برای مخاطب ترسیم کند.

این کتاب، تفسیر در معنی اصطلاحی کلمه مانند تفاسیری چون کشاف و مجمع البیان و امثال آن نیست، بلکه بیشتر انعکاسی از کتاب وحی در ادب عرفانی فارسی و اسلامی است و نگاهی دارد به قرآن از دیدگاه ادبی، زیباشناسی و اخلاقی، اجتماعی و عرفانی.

گروه اندیشه ایکنا به منظور بهره‌مندی مخاطبان خود از این گنجینه قرآنی و ادبی اقدام به انتشار قطعه‌‎هایی از کتاب «در صحبت قرآن» کرده است. یکصد پنجاه و نهمین قسمت از تحفه این کتاب با عنوان «دعای حضرت موسی در هنگام انتصاب به رسالت» تقدیم مخاطبان گرامی می‌شود.

قَالَ رَبِّ اشْرَحْ لِي صَدْرِي ﴿۲۵﴾
وَيَسِّرْ لِي أَمْرِي ﴿۲۶﴾
وَاحْلُلْ عُقْدَةً مِنْ لِسَانِي ﴿۲۷﴾
يَفْقَهُوا قَوْلِي ﴿۲۸﴾
وَاجْعَلْ لِي وَزِيرًا مِنْ أَهْلِي ﴿۲۹﴾
هَارُونَ أَخِي ﴿۳۰﴾
اشْدُدْ بِهِ أَزْرِي ﴿۳۱﴾
وَأَشْرِكْهُ فِي أَمْرِي ﴿۳۲﴾
كَيْ نُسَبِّحَكَ كَثِيرًا ﴿۳۳﴾
وَنَذْكُرَكَ كَثِيرًا ﴿۳۴﴾
إِنَّكَ كُنْتَ بِنَا بَصِيرًا ﴿۳۵﴾
قَالَ قَدْ أُوتِيتَ سُؤْلَكَ يَا مُوسَى ﴿۳۶﴾

(موسی) گفت: ای پروردگار من، مرا شرح صدر (و ظرفیت این مقام را) عطا کن(25) و مشکلات مرا آسان گردان(26) و عقده‌ای که بر زبان من است بگشای(27) تا سخن مرا دریابند(28) و مرا وزیر و یاوری از خویشانم قرار ده(29) و آن همان هارون برادر من است(30) و به او پشت مرا قوی دار(31) و او را در کار رسالت با من شریک گردان(32) تا تو را بسیار تسبیح و ثنا گویم(33) و تو را بسیار یاد کنم(34) همانا که تو به احوال ما بینا و آگاه هستی(35) خداوند فرمود: ای موسی، هر آنچه خواستی به تو عطا کردم(36). 

این قطعه دعای نسبتاً بلندی است از حضرت موسی در شش مورد که خداوند با پاسخی کوتاه استجابت همه موارد را اعلام داشته است. بخش اول این دعا را که چهار آیه اول آن است معمولا سخنرانان مسلمان در آغاز سخنرانی می‌خوانند تا خداوند ایشان را شرح صدر عطا کند و زبانشان را به گفتن روان دارد تا سخنشان را بفهمند. علت قرائت این دعا علاوه بر موضوع مناسب آن برای سخنرانی این است که این دعا جزء دعاهای مستجاب شده است و امید می‌رود که هر کس با اخلاص درخواست‌هایی ماند این از خداوند داشته باشد دعایش مستجاب شود. 

در ادبیات فارسی مشابه این گونه دعاها را به جای آغاز سخنرانی در دیباچه کتاب شاعران می‌یابیم. آنها نیز به امید استجابت و توفیق خداوند در رسالتی که در پیش دارند از این دعا بهره می‌گیرند: 

خداوندا در توفیق بگشای
نظامی را ره تحقیق بنمای 
دلی ده کو یقینت را بشاید
زبانی کافرینت را سراید
درونم را به نور حق برافروز
زبانم را ثنای خود درآموز (نظامی، خسرو و شیرین) 

خدایا غنچه امید بگشای
گلی از روضه توفیق بنمای 
دلی دادی ز گوهر گنج بر گنج
زبانم را به گفتن کن گهرسنج (جامی) 

الهی هر چه خواهی کن به جانم
مکن بی‌نور خود شمع روانم
دلم چون شمع آتشخانه گردان
به شمعم عالمی پروانه گردان 
زقلبم چشمه حکمت برانگیز
روان از قلب گردان بر زبان نیز 
نوای ناله‌ام را دلنشین کن
زبان خامه‌ام را آتشین کن (الهی قمشه‌ای) 

مولانا از موضوع عقده داشتن زبان موسی تعبیر بدیعی کرده و گفته است گاه این عقده‌ها در حقیقت پرده‌ای است بر اینکه هر کس سخن آن برگزیده را در نیابد 

زبانم عقده‌ای دارد چو موسی من ز فرعونان
ز بیم آنکه فرعونی خبر یابد ز اسرارم (دیوان شمس)